We hebben het proces met z’n allen, ook de VVD, unaniem doorlopen. Dat leidde op 15 oktober tot een gezamenlijk besluit van de drie raden: Een fusie tussen Wormerland, Oostzaan en Landsmeer is niet haalbaar. Niet omdat iemand dat graag wilde, maar omdat alle analyses aantoonden dat drie kleine, kwetsbare gemeenten samen niet sterk genoeg worden voor de opgaven die op ons afkomen.

Zes weken na dit unanieme besluit - en vlak voor de verkiezingen -  legt de VVD nu alle rapporten naast zich neer en stelt dat WOL “weer op tafel moet”. Dat deden zij via de pers, flyers en een eigen inwonersavond, zonder collega-raadsleden vooraf te informeren. 

Daarmee wordt bij inwoners een verwachting gewekt over een optie die bestuurlijk niet meer bestaat. En dat schaadt de zorgvuldige manier waarop we dit proces de afgelopen jaren samen hebben opgebouwd. Tegelijkertijd worden over de enige twee wél reële opties nieuwe zorgen en verwarring gezaaid op basis van cijfers die niet te controleren zijn: de VVD rekent met onjuiste inwonertallen en gebruikt cijfers van verschillende jaren door elkaar. Door zulke selectieve en onvolledige vergelijkingen ontstaat een vertekend beeld van Purmerend en Zaanstad dat niet helpt om een eerlijke, zorgvuldige keuze te maken.

We begrijpen en delen de zorgen over identiteitsverlies. Oostzaan is een hecht en groen dorp met een sterke eigen identiteit, en die willen we behouden. Wat ons betreft zijn onze verenigingen en lokale initiatieven het hart van Oostzaan. Daarom moeten we nu kiezen: willen we onze identiteit bewaren door te zorgen dat er een bestuur is dat ons dorp goed kan bedienen? Of lopen we het risico dat Oostzaan steeds verder verschraalt doordat problemen blijven liggen en voorzieningen verdwijnen?

Een nabij bestuur is belangrijk, maar dan moet het wel de kracht hebben om haar taken uit te voeren. 

Jarenlang zorgvuldig onderzoek

Juist daarom heeft Oostzaan de afgelopen jaren, met gemeenschapsgeld, uitgebreid laten onderzoeken welke bestuursvorm het beste perspectief biedt. Alles is onderzocht — en de conclusies waren klip en klaar: WOL is niet robuust en niet toekomstbestendig genoeg.

Intussen is ook de bestuurlijke realiteit helder. Landsmeer heeft al een voorstel klaarliggen om te fuseren met Purmerend; zij stemmen daar 18 december over. WOL kan alleen bestaan als alle drie de gemeenten meedoen, en twee daarvan zijn al vertrokken. Daarmee is WOL feitelijk van tafel.

En één feit verdient nadruk: de VVD heeft bij het verschijnen van al deze rapporten op geen enkel moment gezegd dat de conclusies niet zouden kloppen. Geen motie, geen amendement, geen technische vraag, geen alternatieve berekening. Pas nu, zes weken ná het unanieme besluit, zegt de VVD ineens dat de rapporten onbetrouwbaar zijn. Dat is geen voortschrijdend inzicht, maar achteraf twijfel zaaien over feiten die eerder breed werden gedragen.

Financiële claims zonder bronnen en onderbouwing

In het artikel op hun website, de flyer en tijdens de recente VVD-inwonersavond suggereerde de VVD dat WOL financieel het gunstigst zou zijn. Dat beeld klopt niet. De VVD heeft hun bronnen en rekenmethodiek niet gedeeld, waardoor we hun berekening moeilijk kunnen controleren. Maar er vallen ons wel een aantal zaken op:

  • Er wordt gerekend met onjuiste inwonertallen en prognoses voor Purmerend, waardoor tekorten per inwoner hoger lijken.
  • Er worden verschillende jaren en begrotingsreeksen door elkaar gebruikt.
  • Financiële definities lijken niet eenduidig, waardoor er een groot risico is dat appels met peren worden vergeleken.
  • Investeringen die nodig zijn om een WOL-gemeente goed te laten functioneren - structurele miljoenenposten - blijven geheel buiten beeld. Alleen al voor Wormerland en Oostzaan is berekend dat er 4.6 miljoen nodig is om het ambtelijk apparaat te optimaliseren.
  • VVD-wethouder Martin Worsdorfer zei vorige week nog dat het Rijk zo wispelturig is dat financiële stukken slechts momentopnamen zijn.
  • De recente stukken van Purmerend en Zaanstad passen in de landelijke trend die we al jaren zien: gemeenten hebben het financieel zwaar. Dat is geen nieuwe informatie of voortschrijdend inzicht.

Wat we nodig hebben: bestuurlijke betrouwbaarheid en capaciteit

Financiën zijn een groot probleem voor Oostzaan, maar het is niet de enige reden om naar een fusie te kijken. Minstens net zo belangrijk is de ambtelijke capaciteit. Onze inwoners merken elke dag dat Oostzaan simpelweg te klein is voor de hoeveelheid en complexiteit van de taken die we moeten uitvoeren. Capaciteit is dus wat ons betreft een doorslaggevend criterium voor elke toekomstige fusiepartner.

Bij WOL blijft dat probleem bestaan. Als je kwetsbare ambtelijke apparaten samenvoegt, ontstaat er niet automatisch één sterk apparaat. Dat vraagt jarenlang investeren. De bestaande kwetsbaarheden blijven, en het blijft bijzonder moeilijk om te concurreren met de grotere gemeenten om ons heen om goede mensen aan te trekken én vast te houden. Dit kwam ook duidelijk naar voren in de onderzoeken.

In grotere gemeenten zoals Purmerend of Zaanstad is die capaciteit wél op orde. Daar werken specialisten die de steeds complexere wettelijke taken, projecten en uitdagingen aankunnen. Dat zorgt voor betrouwbaarheid, continuïteit en betere dienstverlening aan inwoners.

Een zuivere inwonersraadpleging vraagt om echte opties

De VVD pleit ervoor om inwoners te raadplegen en WOL op te nemen in de inwonersraadpleging. Maar alle partijen, inclusief GroenLinks, willen inwoners al betrekken bij de keuze voor onze toekomst. GroenLinks/Oostzaan Natuurlijk waren zelfs initiatiefnemers van de Burger Advies Raad (BAR). Maar: een inwonersraadpleging moet wel zuiver en uitvoerbaar zijn.

Een zorgvuldige inwonersraadpleging vergt minimaal 6-8 weken voorbereiding: communicatie naar inwoners, opstellen van heldere vraagstelling, organisatie van informatiebijeenkomsten, en technische uitvoering. Landsmeer stemt op 18 december - over ruim twee weken. Het is simpelweg onmogelijk om vóór die datum een deugdelijke raadpleging te organiseren. Dat betekent dat WOL op het moment van onze raadpleging definitief geen bestaande optie meer is.

WOL tóch opnemen als keuze zou betekenen dat we inwoners een keuze voorleggen waarvan we weten dat deze nooit kan worden uitgevoerd. Dat maakt de raadpleging onuitvoerbaar, verwarrend en onzuiver. Een eerlijke raadpleging vraagt om echte opties, geen papieren varianten.

Waarom de timing wél politiek is

De VVD zegt dat dit geen verkiezingsretoriek is. Maar hun handelen vertelt een ander verhaal:

  • Ze stuurden hun persbericht eerst naar de pers, voordat ze collega-raadsleden informeerden;
  • Ze organiseerden een inwonersavond waarover wij via social media en de krant moesten lezen;
  • Ze vroegen al een week eerder om een werkgroep Bestuurlijke Toekomst te verplaatsen - blijkbaar voor hun inwonersavond - maar noemden die reden niet;
  • Ze richten zich uitsluitend op inwoners (flyers op de markt, persberichten), niet op de raadsleden in Oostzaan, Landsmeer en Wormerland die straks moeten besluiten.

Dit past niet bij een partij die oprecht andere partijen wil overtuigen. Als je echt gelooft in je argumenten, ga je het open gesprek aan in de raad, deel je je zorgen tijdig, en dan verras je collega's niet via de krant.

Deze werkwijze gaat niet over inhoud, maar over het creëren van publieke druk. Dat kan een effectieve politieke strategie zijn, maar noem het dan ook zo. Doe niet alsof dit een oprechte poging tot collegiaal overleg is.

Constructief samenwerken in de gemeenteraad betekent dat je elkaar serieus neemt, transparant bent over je bedoelingen, en elkaar niet voor voldongen feiten plaatst. De afgelopen jaren hebben we met elkaar op een hele zorgvuldige, constructieve en prettige manier samengewerkt in de werkgroep Bestuurlijke Toekomst, waarin we ons samen hebben ingezet om de beste optie voor Oostzaan op tafel te krijgen. De VVD heeft deze samenwerking met deze actie zwaar beschadigd.

Onze inwoners verdienen een eerlijk en transparant proces.

Juist als je zegt op te komen voor de Oostzaanse identiteit, dan ben je eerlijk over de feiten, respecteer je unanieme besluiten en zet je geen fictieve opties in een inwonersraadpleging.

De toekomst van Oostzaan is te belangrijk om politieke spelletjes mee te spelen. Dus kiezen wij ervoor om verder te gaan volgens het proces dat we met z’n allen hebben opgebouwd. Daarom dienden wij vandaag samen met D66, PvdA en CDA een amendement in dat uitvoering geeft aan het unaniem genomen raadsbesluit van 15 oktober, zoals ook vastgelegd in het initiatiefvoorstel dat destijds door álle fracties is gedragen.

In dat amendement bevestigen we dat de inwoners van Oostzaan een centrale rol krijgen in dit historische besluit, via een representatieve Burger Advies Raad (BAR) die ons een zwaarwegend advies geeft over de drie reële fusie-opties: Amsterdam, Purmerend of Zaanstad. Dat is zorgvuldig, uitvoerbaar, transparant en volledig in lijn met wat we als raad unaniem en democratisch hebben besloten.